Οι εταιρείες κατασκευής ποδηλάτων πρέπει να λάβουν πολλές δύσκολες αποφάσεις όταν επιλέγουν ακριβώς ποια εξαρτήματα θα χρησιμοποιήσουν σε ένα συγκεκριμένο μοντέλο. Υπάρχει πάντα ένα σημείο τιμής που πρέπει να τηρηθεί και περιθώρια κέρδους που πρέπει να ικανοποιηθούν. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι, σε μια μεγάλη παραγωγή, μια διαφορά μόλις λίγων λεπτών του ευρώ στην τιμολόγηση χονδρικής μπορεί να αρχίσει να γίνεται αρκετά σημαντική. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μερικές φορές θα δείτε περίεργες επιλογές, όπως κασέτες μάρκας X σε συνδυασμό με σασμάν επώνυμων ονομάτων και αξιόπιστα φρένα που λειτουργούν σε χαμηλλής ποιότητας ρότορα και τακάκια. Εστιάζουμε στους ρότορες και τα τακάκια, επειδή η αναβάθμιση ολόκληρου του συστήματος φρένων μπορεί να μην είναι απαραίτητη για να έχετε την ισχύ που χρειάζεστε. Ειδικά σε πιο προσιτά ποδήλατα, οι εταιρείες συχνά επιλέγουν τα τακάκια και τις προδιαγραφές ρότορα που θα είναι επαρκή για τους περισσότερους ποδηλάτες, αλλά ίσως όχι για εσάς. Θα αναλύσουμε λίγο τη διαφορά μεταξύ της ποικιλίας των τακακιών και των ρότορων από τα οποία πρέπει να διαλέξετε και τι πρέπει να έχετε κατά νου όταν είστε έτοιμοι να αποφασίσετε
ΤΑΚΑΚΙΑ ΦΡΕΝΩΝ
Όπως αναφέραμε στο προηγούμενο άρθρο μας τα τακάκια δισκόφρενου ποδηλάτου χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Υπάρχουν «ρητίνης», και «μεταλλικά». Τα τακάκια ρητίνης είναι συνήθως ένα μείγμα ινωδών σωματιδίων που συνδέονται μεταξύ τους με μια κόλλα ρητίνης, ενώ τα μεταλλικά είναι κατασκευασμένα από μεταλλικά σωματίδια που συμπιέζονται και συνδέονται μεταξύ τους με θερμότητα. Τα τακάκια ρητίνης τείνουν να είναι λίγο πιο αθόρυβα, αλλά είναι λιγότερο αποτελεσματικά στο βρεγμένο και θα χάσουν ισχύ καθώς θερμαίνονται υπό παρατεταμένο φρενάρισμα. Τα μεταλλικά λειτουργούν εξαιρετικά στο βρεγμένο και λειτουργούν καλά όταν υποβάλλονται σε παρατεταμένη συσσώρευση θερμότητας, αλλά είναι πιο πιθανό να είναι θορυβώδη, αν και σπάνια είναι αρκετά σοβαρό πρόβλημα ώστε να επισκιάζουν τα οφέλη τους. Είναι επίσης πιο σκληρά με τους ρότορες με την πάροδο του χρόνου και ορισμένα ποδήλατα χαμηλότερης τιμής διαθέτουν ρότορες που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν με μεταλλικά τακάκια.
Αν και αυτό δεν συμβαίνει πάντα, τα ποδήλατα χαμηλότερης τιμής τείνουν να διατίθενται με τακάκια ρητίνης. Η απόδοση σε στεγνή, δροσερή θερμοκρασία και μέτρια ταχύτητα των μεταλλικών και οργανικών τακακιών είναι πολύ παρόμοια, αλλά τα τακάκια ρητίνης τείνουν να δίνουν στο φρένο μια ελαφρώς πιο απαλή αίσθηση στο μοχλό. Εάν αυτό σας ενοχλεί ή εάν οι κατηφόρες σας είναι παρατεταμένες και απότομες, η εναλλαγή σε μεταλλικά τακάκια είναι ένας φθηνός τρόπος για να βελτιώσετε την απόδοση των φρένων σας, εφόσον οι ρότορες σας είναι συμβατοί. Εάν οι ρότορες δεν είναι συμβατοί, θα είναι σχεδόν πάντα χαραγμένοι με λέιζερ κάπου υποδεικνύοντας ότι προορίζονται μόνο για “τακάκια ρητίνης”.
Η αναγνώριση του υλικού σε ένα τακάκι είναι μερικές φορές πολύ δύσκολη. Οι περισσότερες εταιρείς θα αναγράφουντο υλικό στη μεταλλική πίσω πλάκα, αλλά όχι πάντα. Δεν υπάρχει αξιόπιστος τρόπος για να προσδιορίσετε τα μεταλλικά ή τα τακάκια ρητίνης με βάση το χρώμα ή την υφή. Τα μεταλλικά επιθέματα μπορεί να έχουν κάποια γυαλιστερά ή αντανακλαστικά σωματίδια, αλλά εάν έχει χρησιμοποιηθεί επίθεμα ρητίνης, μπορεί να υπάρχουν κηλίδες υλικού αρκετά λείες ώστε να αντανακλούν το φως όπως το μέταλλο. Ορισμένα τακάκια ρητίνης χρησιμοποιούν μια πίσω πλάκα αλουμινίου, την οποία μπορείτε να αναγνωρίσετε εύκολα επειδή δεν είναι μαγνητική. Ορισμένα μεταλλικά τακάκια χρησιμοποιούν πλάκες από τιτάνιο, οι οποίες επίσης δεν είναι μαγνητικές, αλλά αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο.
Εάν δεν έχετε οπτικές ενδείξεις ποια τακάκια έχετε, ακολουθήστε την εμπειρία σας. Εάν τα φρένα σας τείνουν να χάνουν ισχύ ή να «σβήνουν» σε μεγάλες καταβάσεις, είναι πιθανό να είναι ρητίνης και μία επένδυση από 20 έως 30 ευρώ (ανά τροχό) είναι ένα καλό ποσό για να ξεκινήσετε. Στην περίπτωση ορισμένων φρένων Shimano ή σε μάρκες όπως η Tektro ή η Promax, ο κατασκευαστής των φρένων μπορεί να μην κατασκευάζει μεταλλικά τακάκια για το συγκεκριμένο φρένο σας, αλλά υπάρχουν τρίτοι κατασκευαστές όπως EBC, Clarks, Galfer ή Jagwire που πιθανόν να κατασκευάζουν μεταλλικά για τα φρένα σας. Απλώς βεβαιωθείτε ότι ακολουθείτε τις οδηγίες τους για την επιλογή του σωστού μοντέλου, επειδή πολλά μοιάζουν μεταξύ τους.
Εάν η συσσώρευση θερμότητας είναι πράγματι το πρόβλημα που αντιμετωπίζετε, η Shimano παρουσίασε τα μαξιλαράκια που βλέπετε σε αυτές τις φωτογραφίες, με ψύκτρες αλουμινίου που διαχέουν τη θερμότητα στον αέρα αυξάνοντας την επιφάνεια ψύξης. Σε όλα εκτός από τα πιο βασικά φρένα Shimano μπορούν να τοποθετηθούν τακάκια με ψύκτρες της Shimano. Επωνυμίες aftermarket όπως η Kool Stop και η Swisstop μπορεί να διαθέτουν τακάκια ψύκτρας για τα φρένα σας, εάν διαπιστώσετε μια δραστική απώλεια ισχύος αφού τα φρένα όταν τα φρένα σας υπερθερμαίνονται σε παρατεταμένη κατάβαση. Απλώς να έχετε κατά νου ότι η ψύκτρα ή τα τακάκια με «πτερύγια» τείνουν να κουδουνίζουν στις δαγκάνες τους, αρκετά για να αποθαρρύνουν ορισμένους.
Κάθε φορά που τοποθετήτε ρότορες και τακάκια, φροντίστε να τα κρατάτε μακριά από λάδι και κερί, καθώς τα τακάκια είναι πορώδη και μπορεί να καταστραφούν εάν πέσει λάδι πάνω τους. Πάντα να σκουπίζετε το ρότορα με οινόπνευμα ή ειδικό καθαριστικό όπως το Disc Brake Cleaner της Weldtite και ένα καθαρό πανί.
ΡΟΤΟΡΕΣ ΦΡΕΝΩΝ
Εάν αλλάζετε ρότορες για να αλλάξετε σε μεταλλικά τακάκια, είναι απλό να πείτε εάν είναι απαραίτητο στις μεγάλες μάρκες Shimano και SRAM (ενδεχομένως να ονομάζονται Avid, ανάλογα με την ηλικία του ποδηλάτου σας). Οι ρότορες Shimano θα υποδεικνύουν πάντα εάν είναι μόνο τακάκια ρητίνης και η SRAM δεν κατασκευάζει ρότορες μόνο για ρητίνη. Δεν είναι τόσο απλό σε άλλες μάρκες φρένων. Εάν δεν είναι γραμμένο στον ρότορα, ίσως μπορείτε να το καταλάβετε κοιτάζοντας προσεκτικά τον ίδιο τον ρότορα. Οι λιγότερο ακριβοί ρότορες για τακάκια μόνο με ρητίνη κατασκευάζονται συνήθως με σφράγιση, όχι με μηχανική επεξεργασία, και μπορείτε να το καταλάβετε κοιτάζοντας προσεκτικά τις άκρες του υλικού του ρότορα. Εάν είναι αιχμηρές, τετράγωνες άκρες, πιθανότατα πρόκειται για ρότορα υψηλότερης ποιότητας και είστε ελεύθεροι να χρησιμοποιήσετε τα τακάκια της επιλογής σας. Εάν είναι ελαφρώς στρογγυλεμένοι ή λοξοτομημένοι, μπορεί να έχετε ρότορα μόνο για τακάκια με ρητίνη.
Αλλά σίγουρα δεν είναι αυτός ο μόνος λόγος που μπορεί να θέλετε να αλλάξετε ρότορες. Ο ευκολότερος και φθηνότερος τρόπος για να αυξήσετε την ισχύ στο φρενάρισμα σας είναι να αλλάξετε τν ρότορα με έναν άλλο μεγαλύτερης διαμέτρου. Οι τρεις πιο δημοφιλείς διάμετροι είναι 160, 180 και είτε 200 είτε 203 χιλιοστά (ορισμένες μάρκες χρησιμοποιούν 200, άλλες χρησιμοποιούν 203). Υπάρχουν μερικοί ρότορες 140 χιλιοστών στην κατηγορία cross-country και gravel και ένας αυξανόμενος αριθμός ρότορων 220 χιλιοστών στην κατηγορία downhill και enduro, αν και και οι δύο είναι σπάνιοι. Ένας μεγαλύτερος ρότορας δίνει στη δαγκάνα του φρένου μεγαλύτερη μόχλευση στον τροχό, προσφέροντας απλώς περισσότερη ισχύ. Παρέχει επίσης μεγαλύτερη επιφάνεια για τη διανομή της συσσώρευσης θερμότητας, με αποτέλεσμα λιγότερη απώλεια. Αλλά οι μεγαλύτεροι ρότορες είναι βαρύτεροι,
Πριν αυξήσετε το μέγεθος του ρότορά σας, έχετε κατά νου ότι ορισμένα πλαίσια και πιρούνια έχουν μέγιστο μέγεθος ρότορα. Εάν δεν αναφέρεται στο ίδιο το εξάρτημα, είναι ασφαλέστερο να επικοινωνήσετε με τον κατασκευαστή.
Το μέγεθος του ρότορά σας θα αναγράφεται κάπου στον ίδιο τον ρότορα. Τα περισσότερα ποδήλατα, όπως και τα περισσότερα αυτοκίνητα, θα λειτουργούν με μεγαλύτερο ρότορα στο μπροστινό μέρος όπου υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατή ισχύς φρεναρίσματος και ένα μικρότερο ρότορα στο πίσω μέρος όπου η υπερβολική ισχύς μπορεί απλώς να σας κάνει να γλιστρήσετε. Εάν βρίσκετε τον εαυτό σας να βάζει αρκετή δύναμη στις μανέτες των φρένων σας, ώστε τα χέρια και οι βραχίονες σας να κουράζονται, αλλά εξακολουθείτε να μην επιβραδύνετε γρήγορα ή αρκετά σταθερά, ή εάν αντιμετωπίζετε απώλεια ισχύς των φρένων παρά τα μεταλλικά τακάκια, μάλλον είναι καιρός να μεταβείτε σε ρότορες μεγαλύτερης διαμέτρου.
Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους οι ρότορες μπορούν να συνδεθούν στον τροχό. Η συντριπτική πλειοψηφία χρησιμοποιεί έξι μικρά μπουλόνια, αλλά η Shimano εισήγαγε ένα σύστημα που ονομάζεται Centerlock, χρησιμοποιώντας ένα μεγάλο κοίλο «άνοιγμα» ομόκεντρο με τον άξονα. Αυτό απαιτεί ένα ειδικό εργαλείο για την αλλαγή του.
Μόλις αποκτήσετε το σωστό ρότορα και γνωρίζετε ότι μπορείτε να το τοποθετήσετε στο πλαίσιο ή το πιρούνι σας, το μόνο που χρειάζεστε είναι ο σωστός προσαρμογέας δαγκάνας για να τοποθετήσετε το ίδιο το φρένο στον ρότορα μεγαλύτερης διαμέτρου. Εδώ και αρκετά χρόνια, υπάρχει ένα πρότυπο για τα πιρούνια και βάσεις που ονομάζεται “post mount”. Αυτές οι βάσεις με σπείρωμα συνήθως θα έχουν ως προεπιλογή έναν ρότορα 160 mm, που σημαίνει ότι η δαγκάνα του φρένου θα βιδωθεί απευθείας χωρίς προσαρμογέα εάν χρησιμοποιείτε ρότορα 160 mm. Σε πιο αγωνιστικά πλαίσια και πιρούνια ενδέχεται να έχουν προεπιλεγμένο ρότορα 180 mm. Η εύρεση του προσαρμογέα που χρειάζεστε είναι απλή αριθμητική. Εάν διαθέτετε βάση στήριξης 160 mm και θέλετε να εγκαταστήσετε έναν ρότορα 200 ή 203 mm, χρειάζεστε έναν προσαρμογέα στερέωσης 40 ή 43 mm και τα συνοδευτικά μπουλόνια, τα οποία θα συνοδεύονται με τον προσαρμογέα. Εάν έχετε βάση στήριξης 180 mm, θα αναζητήσετε έναν προσαρμογέα 20 ή 23 mm.
Και πάλι, τα ίδια τα φρένα μπορούν να αναβαθμιστούν, αλλά αυτό μπορεί εύκλα να κοστίσει πολλές εκατοντάδες ευρώ, ενώ ένας μεγαλύτερος ρότορας και αντάπτορας μπορεί να κοστίζουν μόνο 50 € ανά τροχό και τα διαφορετικά τακάκια φρένων μπορεί να στοιχίσουν ακόμη λιγότερο. Και το καλύτερο απ’ όλα είναι ότι αυτές οι αλλαγές απαιτούν μόνο απλά εργαλεία και ελάχιστη εμπειρία.